“De dialoog tussen leven en dood raakt me in mijn ziel.”

Robert te Pas
Vrijwilligerstrainer

Robert te Pas is, naast vrijwilligerstrainer bij Vereniging Leven met dood, ook geestelijk begeleider en docent. Het begeleiden van mensen met een verlieservaring vraagt volgens hem om sensitiviteit om ‘de ander aan te kunnen raken waar diegene geraakt is’. Het is een zoektocht naar de juiste woorden, gebaren én energie.

“Wie te maken krijgt met verlies en dood, wordt geraakt in kwetsbaarheid. Hoe groter de liefde voor iets of iemand, hoe pijnlijker het verdriet kan zijn. Als begeleider vraagt dat om vanuit eigen kwetsbaarheid de ander bij de hand te nemen en samen in een soort van diepte te springen. Je weet niet waar je terecht komt, maar deze verbinding met de ander aangaan is de essentie. Het is een ervaring die dichtbij komt, dichtbij de ander én dichtbij jezelf. Zo kan er een zielsverbinding ontstaan, tussen jou en de ander én ook de verbinding tussen leven met dood.

In de doorgaan-stand

Mijn vader overleed toen ik drie jaar was. Als kind voelde ik wel dat er iets aan de hand was, maar kon het niet plaatsen. Het werd een soort leegte die mij altijd heeft achtervolgd. Hoe ouder ik werd, hoe bewuster ik werd van het gemis van mijn vader én de impact van het niet bespreken en wegduwen van zijn dood. In die tijd was het allemaal behoorlijk taboe om het daarover te hebben. Het leven ging verder en het gezin ging in een soort ‘doorgaan-stand’. Dat doet iets met je.

‘Wat zou mijn vader hiervan gevonden hebben?’

Het was als kind weleens verwarrend als ik aangesproken werd met mijn naam; ik was de zoon van de vader die was overleden. Het was allemaal zo abstract. Ik begon er pas echt bij stil te staan toen ik volwassen werd en mezelf weleens de vraag stelde: ‘Wat zou mijn vader hiervan gevonden hebben?’ Ik had soms van die bewuste momenten waarin ik gewoon zeker wist dat hij er was. Een ‘verbinding’ die innerlijk klopt, ook al kun je er de vinger niet op leggen. Dat is natuurlijk ook het mysterie van de dood én het leven.

Deze verschillende ervaringen rondom dood en leven werden nog concreter toen ik zelf vader werd. De essentie van het leven en mijn bestaan werden toen geraakt in de dialoog tussen leven en dood: het leven dat kwam, in het besef dat de dood er ook is geweest.

Op het spoor

Als ik terugkijk, dan is de dood van mijn vader een ervaring die mij ook heeft verrijkt. Een ervaring die ik met mij mee mag dragen en die zaken in gang heeft gezet die bepalend zijn geweest voor mijn leven. Het heeft mij onder andere op het spoor gebracht om mensgericht te gaan werken. Het is door deze ervaring dat ik de ander kan herkennen én erkennen in een verlies. Dat maakt de dood weer levend.”

 

_{Liselore Rugebregt | Tekstbureau Hoofdstuk 11 ~ Herinneringsverhalen na een stil verlies}